infotekst:
musica viva München Sinds de oprichting door componist Karl Amadeus Hartmann in 1945 is de concertreeks 'musica viva' van de Bayerischer Rundfunk een van 's werelds belangrijkste fora voor hedendaagse muziek. Premières en historische mijlpalen van de moderniteit zijn het concept van deze maandelijkse concerten. In januari en februari 2008 vond in München voor het eerst in de geschiedenis van 'musica viva' een drie weken durend festival plaats. Niet alleen het altijd geëngageerde Symfonieorkest van de Beierse Radio, maar ook andere toporkesten van de ARD hebben dit festival (en daarmee uitstekende componisten en vertolkers van nieuwe muziek) tot een groot succes gebracht. Filmmaker en componist Peider A. Defilla (eigenaar van BOA Videofilmkunst) documenteert sinds 2001 de 'musica viva'-concerten voor BR-alpha, de Beierse educatieve televisiezender. In filmessays van vijftien minuten verbeeldt hij het brede muzikale spectrum van 'musica viva'. De bestaande samenwerking tussen Bayerischer Rundfunk, NEOS en B.O.A. maakte ook de hier gepresenteerde dvd mogelijk met representatieve fragmenten uit de belangrijkste concerten en interviews van het festival. Daarnaast bracht NEOS in september 2009 een festivalbox uit met zes cd's: vijf hybride SACD's met het onverkorte werk van Czernowin, Dillon, Furrer, Hartmann, Hölszky, Lim, Pintscher, Reimann, Saariaho, Saunders, Scelsi, Widmann, Xenakis en één Stereo-cd met traditionele muziek uit Egypte en Perzië, een van de veelgeprezen focuspunten van het festival [NEOS 10926]. Adriana Holszky De compositie Countdown voor contratenor en 20 instrumentalisten maakt gebruik van fragmenten uit de tekst Odyssey through homeless hostels van de dakloze schrijver met het pseudoniem Ver du Bois (houtworm). De instrumentalisten creëren meerdere klankruimtes met de contratenor in het midden. De geluidsruimte is echter zijn eigen, centrale, innerlijke ruimte die niet communiceert met de kring van instrumentalisten. Dit symboliseert eenzaamheid, niet erbij horen, apart staan. Conlon Nancarrow Studie nr. 41 is een van de vier werken voor piano's voor twee spelers. Het bestaat uit twee verschillende stukken en drie delen. In 41a wordt één van de twee pianorollen op één van de twee piano's gespeeld, in 41b wordt een andere rol op dezelfde of een tweede piano gespeeld, en in 41c worden beide rollen tegelijkertijd op twee piano's gespeeld. Studie nr. 41 is een van Nancarrows meest complexe werken. De stemmen zijn gebouwd op ingewikkelde, irrationele tempoverhoudingen, dat wil zeggen dat elke stem een andere snelheid heeft. Michael Lentz/Uli Winters Het ritme van de stappen en stoten, de hoorbare ademhaling, geschreeuw uit het publiek - de muzikale essentie van een bokswedstrijd wordt verder ontwikkeld met de compositie Boxing Song. Een echte bokser als meter en solist betreedt de ring met een ensemble van piccolo tot subwoofer. Muziek als product van fysieke fysieke inspanning, stem in de vorm van rockend stemcommentaar en in de vorm van een menselijke beatbox. Reactie en tegenreactie, belediging en dekking, concentratie en afleiding: boksen als levensmodel, een cyclus van uitputting en ontspanning. Hans Zender De fragmenten ontstonden of ontstonden in vrije opeenvolging. Tot nu toe zijn er zes voltooid en zijn er ongeveer evenveel geschetst. De gebruikte teksten zijn fragmenten uit gnostische geschriften, uit apocriefe bronnen en uit het evangelie van Johannes. Ritme en harmonie zijn gebaseerd op technieken die de discretie van de componist beperken door middel van de strengste wetten, waardoor ze iets 'ritueels' krijgen dat de luisteraar tot geconcentreerde concentratie probeert te brengen. Olivier Messiaen Messiaens muziek is geïnspireerd door het gregoriaans, Indiase ritmes en het gezang van vogels. Un sourire is een eerbetoon aan Mozart, die Messiaen enorm bewonderde: »… Als ik van Mozart houd, komt dat omdat er een ritme in zijn muziek zit met sterke, verschillende accenten. Dit komt omdat hij Duitse en Italiaanse libretto's componeerde. Er is dus een constante afwisseling van gestresste en onbeklemtoonde tijden in zijn muziek, en dit resulteert in een grote ritmische kracht. Mozart is vrolijk, betoverend, speels, maar eigenlijk ritmisch heel krachtig.« Enno Poppe Van een afstandje ziet alles er hetzelfde uit. Het idee van een stuk dat altijd uit dezelfde vijf noten bestaat, altijd in dezelfde volgorde. Kleur en expressie komen voort uit het rigide vasthouden aan vorm. Maar nog steeds geen minimalisme, misschien zelfs het tegenovergestelde. Van dichtbij is alles heel anders. Younghi Pagh Paan In haar werk In luce ambulemus (Wij willen in het licht wandelen) is dwalen het symbool van een innerlijke zoektocht die zijn doel vindt in het bereiken van nederigheid voor God. De muziek wordt gekenmerkt door een gespannen balans tussen stevigheid van vorm en constante verandering in klank. Iannis Xenakis Antikhthon ontstond in 1971 als ballet in opdracht van choreograaf George Balanchine. Xenakis koos voor een abstracte benadering uit de klassieke Griekse filosofie. Zelf merkte hij op: “Ik heb een term van Pythagoras gekozen (antikhthon = anti-aarde) uit de 5e en 6e eeuw voor Christus. De Pythagoreeërs waren de eersten die beweerden dat de aarde niet het centrum van het heelal is, en zo kon je ook Antikhthon horen: een beeld van het heelal dat een geluid is geworden en zijn Ptolemeïsche centrum heeft verloren en in plaats daarvan een oneindige ruimte heeft gewonnen. Versla Furrer “Ik ben altijd geïnteresseerd in overgangssituaties”, zegt de componist over zichzelf, “waarin de ene orde overgaat in de andere. Waar liggen de randen van het individuele fenomeen?" Ook in dit werk komen individuele gebaren voort uit monochrome, schijnbaar stille oppervlakken, die gefocust worden of verdwijnen als haastige gebaren die schaduwen achtervolgen. Furrer plaatst naast de solopiano in het orkest een schaduwlichaam, waarmee de solist naar verre oorden trekt. Gerard Pesson Snelheid als stilistisch middel speelt in dit werk een belangrijke rol. Korte echo's van archetypische klankverschijnselen – marsen, walsen, ritornello's – verschijnen niet als citaten, maar eerder als vluchtige gedachten aan de rand van een compositorisch proces. |
programma:
Adriana Holszky (* 1953) contratenor Daniel Gloger Muziekfragmenten · Interview met Adriana Hölszky Conlon Nancarrow (* 1912) phonola Wolfgang Heisig, Rex Lawson Muziekfragmenten · Interview met Wolfgang Heisig en Rex Lawson Michaël Lentz (*1964) / Uli Winters (* 1965) basklarinet, piccolo Axel Kühn, Florian Riedl Muziekfragmenten · Interview met Michael Lentz en Uli Winters Hans Zender (* 1936) Fragment I (Johannes I, 1–17) SWR vocaal ensemble Stuttgart Muziekfragmenten · Interview met Hans Zender Olivier Messiaen (1908-1992) SWR Sinfonieorchester Baden-Baden en Freiburg Muziekfragmenten · Interview met Sylvain Cambrelig Enno Poppe (* 1969) SWR Sinfonieorchester Baden-Baden en Freiburg Muziekfragmenten · Interview met Enno Poppe Younghi Pagh Paan (1945) tenor Hubert Mayer Muziekfragmenten · Interview met Youghi Pagh-Paan Iannis Xenakis (1922-2001) WDR Sinfonieorchester Keulen Muziekfragmenten · Interview met Brad Lubman Versla Furrer (* 1954) piano Nicolaas Hodges Muziekfragmenten · Interview met Nicolas Hodges Gerard Pesson (1958) WDR Sinfonieorchester Keulen Muziekfragmenten · Interview met Brad Lubman |
Persrecensies:
