infotekst:
FLUIT NIEUWS Fluitduo's in de 20e eeuw Paul Hindemith, een formatieve vernieuwer tussen de wereldoorlogen, liet belangrijke repertoirestukken voor de fluit na, waaronder de Canonieke sonatine voor twee fluiten uit 1924, waarvan het dichte en bittere contrapunt kenmerkend is voor zijn vroege creatieve periode, vergelijkbaar met die pantomime zijn opera Cardillac, waarin twee solofluiten een moordscène begeleiden. Toegewijde van de Canonieke sonatine is de Deense bankier, amateurfluitist en beschermheer Paul Hagemann. John Cage, waarschijnlijk de meest radicale denker van nieuwe muziek, schreef in 1935 als leerling van Arnold Schönberg Drie stukken voor fluitduet, dat hij ‘chromatische studies’ noemde. Melodieafkortingen die voortkomen uit contrapuntische reeksen geven een idee van de selectieve abstractheid van seriële muziek. Afgemeten aan de gebruikelijke sensuele fluitvirtuositeit is het werk ‘anti-fluitist’ – een jaar eerder dan Edgar Varèse Dichtheid 21.5 stelde op baanbrekende wijze de esthetiek van het fluitspel in vraag. Schreef ter nagedachtenis aan zijn overleden uitgever Paolo Giordani (Suvini Zerboni). Goffredo Petrassi 1948 dagen Dialoog Angelico. Naast open intervallen schept het spaarzame gebruik van fladderende tongen en harmonischen de sfeer voor dit “engelengesprek”. Het is duidelijk dat deze speeltechnieken ten tijde van de creatie van het werk nog ongebruikelijk waren Dialoog Angelico een plaats in de geschiedenis van geavanceerde fluittechnieken. In het spanningsveld tussen de traditie uit het Verre Oosten en de Europese avant-garde ontstond na de Tweede Wereldoorlog een belangrijk fluitrepertoire. De kern van deze ontwikkeling was de Japanse groep Jikken Kōbō, die ook Toru Takemitsu behoorde. Gemaakt in Parijs in 1959 Maskeren - Continu, incidenteel, waarvan de titel zowel door de uitgerekte klanken als de extreme dynamiek doet denken aan het Japanse Noh-theater, terwijl het vrije gebruik van twaalftoons- en seriële technieken de invloed van Messiaen en Boulez verraadt. Qua compositie is het redelijk vergelijkbaar Dialodia (1972) van de Italiaanse componist Bruno Maderna: Samengevat in twee minuten splitsen beide fluiten zich van unisono op in ritmisch parallelle tegenmelodieën en worden ze steeds onafhankelijker, om vervolgens weer één te worden in een chaotische “molto irregolare” slotrun. Ook de Koreaanse componist Isang Yun, die in Berlijn woonde, bewoog zich tussen culturen. Zonder de Aziatische traditie te ontkennen, vertellen ze erover uitvindingen zowel in de titel als in de imitatieve verwerking van technisch-muzikale aspecten rechtstreeks op J.S. Bach. Yun schreef het in 1983 voor twee hobo's, maar volgens zijn eigen verklaring stelde hij zich de kleur en het modulatievermogen van fluiten voor en publiceerde daarom in 1990 een versie voor twee fluiten. “La musique doit nederigheid chercher à faire plaisir...” (Muziek moet plezier geven in alle nederigheid). Deze vaak geciteerde eis van Debussy komt Jean Francaix als geen ander en creëerde een omvangrijk oeuvre in lijn met zijn motto ‘serieuze muziek zonder zwaarte’: levendig, vrolijk en ontroerend in de langzame delen... Le Colloque des deux Perruches (The Conversation of Two Budgies, 1989) illustreert dit.
toegewijd aan... Dorothee Eberhardt kreeg al vroeg accordeon- en pianolessen, later voegde hij saxofoon, klarinet en viool toe. Na oriëntaalse studies, filosofie en Griekse filologie te hebben gestudeerd (doctoraat in 1979), ontving ze haar muzikale opleiding in Londen aan het Trinity College of Music (klarinet) en aan Goldsmiths College (musicologie en compositie). Daarna werkte ze in Londen als componist en muziekleraar. In 1992 keerde ze terug naar Duitsland en woont nu in de buurt van München. De muziek van Dorothee Eberhardt is succesvol geweest in verschillende compositiewedstrijden en wordt internationaal uitgevoerd door gerenommeerde ensembles en solisten. Haar werken zijn bij diverse uitgeverijen verschenen en zijn te horen op diverse cd’s en in radioproducties. EOS (Morgenröte) werd gemaakt als huwelijkscadeau voor het nichtje van de componist en ging in 2015 in première op de burgerlijke stand van Bad Aibling (bij Rosenheim) door Elisabeth Weinzierl en Edmundwachter. De vier delen zijn elk gebaseerd op een ritmisch ostinato, dat – onbewust waargenomen – de muzikale eenheid bepaalt in de zin van G.W. Leibniz: ‘Muziek is de verborgen wiskundige activiteit van de ziel, die zich niet bewust is dat ze berekenend is.’ Enjot Schneider studeerde muziek en musicologie in Freiburg (Dr. phil. 1977). Van 1979 tot 2012 gaf hij les als professor aan de Universiteit voor Muziek en Theater in München. Hij schreef acht volledige opera's, waaronder Bahnwarter Thiel en Marco Polo evenals talrijke orkest- en kamermuziekwerken. Zijn heilige muziek omvat oratoria, orgelconcerten en 16 orgelsymfonieën. Daarnaast zijn er ongeveer 600 filmmuziek gemaakt, waaronder: naar Schlafe Bruder, Kruidenmelk en Stalingrad. De locaties waar zijn werken worden uitgevoerd variëren van Parijs, Rome, Madrid, New York, Los Angeles tot Tokio, Shanghai, Beijing en Taipei. Enjott Schneider ontving talrijke onderscheidingen. Hij is lid van de raad van toezicht van GEMA en was van 2012 tot 2017 voorzitter. Sinds 2013 is hij voorzitter van de Duitse Componistenvereniging. RA – Ritueel voor 10 fluiten werd gecomponeerd in 2017 en is opgedragen aan Elisabeth Weinzierl en Edmundwachter. De inspiratiebron was de Zonnekoning RA, de oudste van de Egyptische goden. Fonkelende zon, ritueel herhaalde aanbiddingszinnen en oriëntaliserende melodieën kleuren deze compositie. Jean-Luc Darbellay studeerde klarinet in zijn geboorteplaats Bern, aangevuld met compositiestudies bij Cristóbal Halffter en Dimitri Terzakis en masterclasses bij Klaus Huber en Heinz Holliger. Hij was assistent van Edison Denisov en volgde seminars in Parijs bij Pierre Boulez. In 1992 werkte hij samen met John Cage in Perugia en speelde bassethoorn in de première van György Kurtágs curriculum vitae. Zijn brede scala aan werken wordt wereldwijd uitgevoerd. Hij ontving onder meer compositieopdrachten. door Radio Suisse Romande, door MDR, door Radio France voor de Festival Présences en de Philharmonia Zürich. De Zwitserse première vond plaats in 2010 Requiems op het Luzernfestival. Hij was componist in residentie bij het Orchestre de Chambre de Lausanne en bij het festival “Les sommets musicaux de Gstaad”. Darbellay was de oprichter en president van de Zwitsers en bestuurslid van de International Society for New Music. Zijn werk wordt uitgegeven door Ricordi en Musica Mundana. De Franse staat eerde hem als Chevalier des Arts et des Lettres. Waves: »Elk muzikaal project roept bepaalde associaties op bij de componist. Alleen al de gedachte aan de fluit doet me denken aan mijn 'filiation musicale': Syrinx en Voorspel door Debussy, Drie liederen van William Shakespeare en Grafschrift van Stravinsky, dat Fluitkwartet door Edison Denisov en Gedenktekens door Boulez. Golven ontstaan door de compressie en verdunning van materie. Vooral in combinatie met water resulteert dit in een grote verscheidenheid aan optische en akoestische verschijnselen. De korte stukken zijn “hommages” aan zowel de componisten die mij hebben beïnvloed als aan het duo Wa(echter)-We(inzierl).« Bernd Redman, geboren in Bamberg, studeerde compositie, muziektheorie en schoolmuziek in München en Mannheim, evenals musicologie aan de universiteiten van München en Salzburg (doctoraat in 1998) na zijn afstuderen aan het Musisches Gymnasium in Niederaltaich. De masterclass bij Dieter Acker werd gevolgd door een verblijf in de Cité des Arts in Parijs. Na les te hebben gegeven in München en Salzburg, ontving hij in 1999 een hoogleraarschap voor improvisatie en compositie aan de Muziekuniversiteit van Keulen en in 2005 een hoogleraarschap voor muziektheorie en gehoortraining in München. In 2011 werd hij vice-president van de Universiteit voor Muziek en Theater van München en in 2014 president. Het gevarieerde compositorische oeuvre van Bernd Redmann varieert van solostukken tot kamermuziek en orkestwerken tot ruimtelijke composities die instrumentale en vocale timbres combineren. Zijn muziektheater De opgejaagde ging in première in het Theater Bremen in 2010. Talrijke stukken zijn beschikbaar op cd of radio-opnames. Tuinen gescheiden werd aangelegd rond de jaarwisseling 2017/2018. Geheime tuinen op ontoegankelijke binnenplaatsen van zuidelijke kastelen of in andere betoverde hoekjes voeden mystieke planten met een buitengewone vorm, kleur en effect. De zeven miniaturen transformeren hun uiterlijk en geuren in verschillende klanksferen. Het energetische medium zijn de iriserende timbres en bewegingsvormen van de fluiten, van de delicate adem tot de sissende luchtvlaag, van het doffe, afgrondige geluid van de basfluit tot de helder aangescherpte kracht van geluid in de hoge tonen - en tussen de uitersten een wereld van vloeiende overgangen en schakeringen, kleurcontrasten en metamorfoses. Erwin Koch-Raphael, geboren in Kempen (Nederrijn), woont in Bremen. Naast zijn studie voor geluidsingenieur voltooide hij een compositiestudie bij Isang Yun in Berlijn, die hij aanvulde bij Iannis Xenakis en Franco Donatoni in Parijs. Op uitnodiging van de Koreaanse afdeling van de ISCM bracht Koch-Raphael in 1979 een lange studieperiode door in Zuid-Korea. Van 1996 tot 2015 gaf hij les aan de Bremen Hogeschool voor de Kunsten als hoogleraar compositie en muziektheorie. Hij was lid en mede-oprichter van de Bremer performancegroep “ganZeit” en werkte in 1990 als docent in het RESPONSE-project in Frankfurt / M. met het Ensemble Modern en de London Sinfonietta. In 1991 kende het Centrum voor Kunst en Mediatechnologie Karlsruhe (ZKM) een van de eerste projectsubsidies toe aan Koch-Raphael, die daar een jaar werkte aan het Instituut voor Muziek en Akoestiek. compositie nr. 71 (tartans. variaties) ging in 2012 in Bremen in première door Elisabeth Weinzierl, Edmundwachter en Eva Schieferstein. Het stuk is gebaseerd op indrukken van een reis naar Schotland. De muziek weerspiegelt Schotse dansen en liederen in abstracte vorm, maar ook de lijnpatronen (tartans) van Schotse kilts, die doen denken aan beelden van Piet Mondriaan. De heterogene variaties zijn nauw met elkaar verweven: het thema aan het begin wordt gevolgd door 14 korte variaties waarin verschillende aspecten, structurele eigenaardigheden of motieven van de voorgaande variatie of thema worden verwerkt. Nikolaus Messing, geboren in Lindau, componeert kamermuziek en symfonische werken. Zijn muziek wordt gespeeld op nationale en internationale nieuwe muziekfora. Hij kreeg opdrachten van diverse festivals en omroepen, waaronder meerdere malen van Bayerischer Rundfunk voor de concertreeks musica viva. De laatste jaren heeft Brass zich steeds meer toegelegd op muziektheater (Ruhrtriennale 2015: aarde duiker). In 2018 vond de nieuwe productie plaats in de Staatsoper Unter den Linden in Berlijn zomerdag na het drama Eén zomerdag van Jon Fosse (première 2014 op de Biënnale voor Hedendaagse Muziektheater in München). Ervaren in opdracht van de Beierse Staatsopera voor het Opera Festival 2018 De voorbijgangers ging in première in de productie van Ludger Engels. Brass is lid van de Beierse Academie voor Schone Kunsten en de Sudeten-Duitse Academie van Wetenschappen en Kunsten. Veel van zijn werken zijn gepubliceerd door NEOS. »Sinds een aantal jaren schrijf ik miniaturen voor verschillende duoformaties, meestal voor paren muzikanten. De titel van de serie was dus passend Liefdesdialogen, wat ik al in gedachten had voordat ik het eerste stuk schreef. Er zijn 'liefdesdialogen' tussen accordeon en piano, gitaar en viool, alpen- en Chinese citer, twee klarinetten, enz. Er is ook een monoloog voor piano en een 'trio' voor hobo, klarinet en trompet. De Dialoghi d'amore XI want twee fluiten zijn in warme vriendschap opgedragen aan Elisabeth Weinzierl en Edmund Waechter.« Johannes X. Schachtner Na zijn studie compositie en directie en een studiebeurs in Bamberg en Parijs, woont hij als freelance dirigent en componist in de buurt van München. Zijn werk wordt uitgevoerd door internationaal gerenommeerde solisten als Julia Fischer, Julius Berger, Adrien Boisseau, Maximilian Hornung en dirigent Ulf Schirmer. Hij ontving talrijke compositieopdrachten, waaronder: van de Biënnale voor Hedendaags Muziektheater in München, het Kronberg Academiefestival en het Leopold Mozart Vioolconcours (verplicht stuk). Onder meer Johannes X. Schachtner werd geëerd voor zijn werk, dat gedocumenteerd is op cd's en in radio-opnames. bekroond met de Muziekpromotieprijs van de hoofdstad München en de Beierse Kunstpromotieprijs. Vijf jaar lang was hij artistiek directeur van het München aDevantgarde Festival en initieerde hij ook veelgeprezen projecten op het gebied van hedendaagse muziek. Hij is muzikaal leider van het jeugdensemble voor nieuwe muziek Bavaria (JU[MB]LE). »Uren van Natten II verwijst naar de roman Stunde natten (Night Approaching) van de Zweedse schrijver Carl-Henning Wijkmark, met wie ik een jaar als beursstudent mocht doorbrengen in Villa Concordia in Bamberg. De eerste versie van deze 'Elegy' werd in 2010 geschreven voor twee hobo's en Engelse hoorn - kort na het lezen van de roman, die het sterven beschrijft vanuit het ik-perspectief. De versie voor zeven fluiten werd het jaar daarop geschreven voor het fluitensemble uit München.« Volker Nikkel, geboren in Augsburg en daar opgeleid aan het Leopold Mozart Conservatorium en aan de Universiteit voor Muziek en Theater in München, ontwikkelde een contrapuntische en formeel discontinue muziekstijl gebaseerd op cantus-firmus-achtige periodes en een wisselende montagetechniek. Nickel's werk heeft talloze onderscheidingen ontvangen, waaronder: met de sponsorprijs van de Ernst von Siemens Music Foundation en een studiebeurs voor de Cité Internationale des Arts in Parijs. De Sonatine voor fluitduo Het is gebaseerd op dagelijkse gedichten van Joseph von Eichendorff en tekstfragmenten van Arno Schmidt. Het startpunt is Eichendorffs Ochtend. Daarna volgt een contrapunt, gebaseerd op contrapunten uit de 15e en vroege 16e eeuw. De Middag – quasi improvisando – onderscheidt zich qua klank door de overgang van de tweede fluit naar de basfluit. De avond is een rondino met twee coupletten. Terwijl het eerste couplet slechts een korte episode is, ontwikkeld op basis van het refrein, komt het contrapunt opnieuw naar voren in het tweede couplet, waaruit de Nacht ontvouwd. Het ontvouwen van de tijd is ook het basisidee van deze compositie, die in opdracht van Dr. Richard Stanzel werd in 2017 gecreëerd en in première gegaan door Elisabeth Weinzierl en Edmundwachter. Max Beckschafer, geboren in Münster, studeerde orgel, piano, viool en koordirectie in München aan het Richard Strauss Conservatorium, evenals kerkmuziek en compositie in de masterclass bij Wilhelm Killmayer aan de Muziekuniversiteit. Na een beursverblijf in Villa Massimo in Rome, doceerde hij muziektheorie aan de Universiteit voor Muziek en Theater van München (adjunct-professor) en sinds 2001 aan de Universiteit voor Muziek Augsburg-Neurenberg, oftewel Neurenberg. Tot zijn prijzen behoren onder meer een studiebeurs voor het Centro Tedesco di Studi Veneziani, de Muziekpromotieprijs van de hoofdstad München en compositieopdrachten voor de Biënnale voor Hedendaags Muziektheater van München, Klang Traces of the Beierse Staatsorkest, Musica Viva Ingolstadt, de Beierse Academie voor Schone Kunsten en het Dresden Kreuzchor. Max Beckschäfer heeft verschillende cd's uitgebracht met zang en kamermuziek. de Trio met Haydn II werd in 2009 gecreëerd in het 200ste sterfjaar van Haydn in twee versies: voor fluit, fagot en piano (Thee met Haydn) en in de Haydn-bezetting Londense trio's voor twee fluiten en cello. Het speelse, lichte stuk is daar een reeks variaties op Menuet al Rovescio (Menuet in de vorm van een krab) uit de Pianosonate in A majeur Kookplaat XVI:26. De acht variaties zijn verschillend van karakter, maar verlaten zelden de basistoonsoort A majeur. Het trio is een eerbetoon aan een filantropische, grappige componist die vandaag de dag nog steeds dichtbij ons staat. Elisabeth Weinzierl en Edmund Waechter programma:
|
