infotekst:
John Cage: ASLSP John Cage componeerde ASLSP voor solo piano in 1985. In juli 1987 maakte hij op voorstel van organist Gerd Zacher het legendarische arrangement voor orgel met de titel Orgel 2/ASLSP. ASLSP staat voor ‘zo langzaam mogelijk’. Deze speelinstructies legden de spelers een grote puzzel voor. Het tegenovergestelde, de extreme vraag naar snelheid waarmee Cage ons in de zijne zet Freeman Etudes die we tegenkwamen was "zo snel mogelijk", wat natuurlijk uiterst moeilijk te implementeren is, maar absoluut duidelijk te begrijpen is. “Zo snel mogelijk” is een technische vereiste die de artiest tot het uiterste van zijn fysieke mogelijkheden drijft. Het is geen absolute temporegel, maar eentje die verwijst naar de mogelijkheden van de uitvoerder en die, zoals bekend, teruggaat op Robert Schumann, die in 1838 in zijn Pianosonate in G mineur opus 22 het tempo aanvankelijk specificeerde.” zo snel mogelijk” om dit kort daarna met een “nog sneller” ad absurdum te bereiken. Deze inherent onmogelijke mogelijkheid, die Schumanns expressieve koorts zo direct verbaal tot uitdrukking brengt, had een typische Cage-uitvinding kunnen zijn - hoewel wat bij Schumann onvermijdelijke ernst is, bij Cage intern afstandelijk spel is. In ieder geval begrijpt elke muzikant uiterlijk wanneer hij de grenzen van zijn handmatige of mentale vermogens bereikt, wat ‘zo snel mogelijk’ betekent. Maar hoe zit het met “zo langzaam mogelijk”? De grote Deense symfonist Vagn Holmboe, de belangrijkste componist van zijn land tussen Carl Nielsen en zijn eigen leerling Per Nørgård, verzamelde zijn vier strijkerssymfonieën begin jaren zestig tot een samenhangende werkcyclus van een uur, die hij Kairos genaamd. Kairos staat hier voor ‘ervaren (psychologische) tijd’, in tegenstelling tot Chronos, ‘gemeten (fysieke) tijd’. In voorgaande generaties bestond deze scheiding niet echt voor muzikanten. Tegenwoordig is het een fundamentele vraag geworden in interpretatieve debatten. Is het in het geval van Beethoven de meetbaar vooraf bepaalde fysieke waarde (de metronomisering) die cruciaal is of de realisatie van de muzikale structuur en de levendig ervaren context die daaruit voortkomt? Je kunt Cage nu dus vragen: als ‘zo langzaam mogelijk’ zou moeten verwijzen naar een fysieke duur die onafhankelijk is van het menselijk vermogen – dan wordt de grens alleen gegeven waar de menselijke berekening eindigt, dat wil zeggen in wat de mens doet in zijn ‘Kan overwegen’-ratio. ‘bijna oneindig’ te zijn, omdat het eenvoudigweg zijn begrip te boven gaat? Of verwijst de tempo-aanduiding naar het vermogen van de muzikant om een tastbaar, samenhangend ontwerp van de tonale sequenties "zo langzaam als (hem) mogelijk" te presenteren? Alleen elke muzikant kan deze vraag voor zichzelf beslissen. Zou hij het laatste pad volgen, dan is de grens van het mogelijke, net als in het hoge tempo, opnieuw identiek aan de grens van zijn mogelijkheden, in dit geval zijn vermogen om het klankcontinuüm te correleren. Dit zou echter veronderstellen dat Cage's muziek rekening houdt met de wetten van de dynamische muzikale context. Wat ze bewust niet doet. Toen Cage bij Arnold Schönberg studeerde, werd het hem al snel duidelijk dat hij absoluut geen gevoel of belangstelling had voor de verbanden en wetten van de harmonischen, die hij zijn hele leven openlijk bekende. Schönberg van zijn kant zei over zijn leerling, die met toewijding aan zijn lippen hing en een heel ander pad volgde, dat hij 'geen componist' was, maar een 'briljante uitvinder'. Cage plaatst de geluiden als het ware neutraal naast elkaar als fenomenen, zoals objecten in een kamer die op zichzelf en in relatie tot de ruimte zouden moeten werken, maar niet in een energetische stroom of dynamisch proces, zoals muziek tot dan toe werd opgevat. punt. Als we dit beeld serieus nemen en ons voorstellen hoe de instructie ‘zo langzaam mogelijk’ moet worden overgedragen, komen we automatisch uit op de grootte van de kamer die overeenkomt met de duur van het stuk: in dezelfde zin moet deze muziek zo langzaam mogelijk gespeeld zoals een tentoonstellingsruimte waarin bepaalde objecten zich bevinden zo groot mogelijk moet zijn. Deze analogie leidt ons op zijn beurt tot het feit dat de oriëntatie op traagheid betrekking kan hebben op de fysieke tijd. De instructie moet dus zo “zo eenvoudig mogelijk” worden opgevat: neem een beslissing binnen de gegeven omstandigheden. Voor een cd-opname bedraagt de maximale tijdsduur bijvoorbeeld 80 minuten voor het geheel of voor elk afzonderlijk deel ervan (d.w.z. maximaal 640 minuten); voor een concert totdat het zaalpersoneel sluit, etc. ASLSP bestaat uit acht stukken, waarvan er zeven in een onveranderlijke volgorde zijn geselecteerd (dus wederom een typisch Cage-idee, er zal nooit een volledige uitvoering komen - hoe lang deze ook duurt). Niettemin is elk optreden van ASLSP acht bewegingen, omdat elk stuk herhaald moet worden. Afgezien van de regel voor het geven van titels, is er geen verbale verwijzing naar de uitvoering, noch enige dynamische instructies. In de notatie is elk stuk precies twee regels lang. De relatieve duur binnen de stukken ligt vast. Wat ontbreekt is “slechts” de fixatie van het absolute. Dit leidt tot zeer uiteenlopende interpretaties. Steffen Schleiermacher geeft elk stuk bijvoorbeeld precies twee minuten, dus hij maakt het na 16 minuten af (en ASLSP Hierdoor lijkt het veel sneller en vluchtiger dan sommige andere Cage-stukken die hij ook speelt...). Op het Halberstadt-orgel is het werk echter ontworpen om 639 jaar mee te gaan, en Cageinans maken voor elke klankverandering een pelgrimstocht naar de symbolische locatie (eerste klank: 5 juli 2004; eerste klankverandering: 5 mei 2006; finale: 2639). ) - dat is dan “zo langzaam mogelijk”? Zal de kerk zo lang standhouden? Is er nog iemand die daarin geïnteresseerd is? Wat hem in ieder geval altijd vergezelt, zijn de titelletters ASLSP niet: het vraagteken. Aan de andere kant een irrationele literaire toespeling: 'Zachte ochtendstad! Lsp!” – de openingsuitroepen van de finale van James Joyce’s Finnegans Wake. Christoph Schlüren |
programma:
ASLSP voor pianosolo (1985) 64:05
[01] Nr. 1 08:20
[02] Nr. 7 (als 2e stuk) 07:38
[03] Nr. 2 06:12
[04] Nr. 3 05:48
[05] Nr. 4 10:18
[06] Nr. 5 10:29
[07] Nr. 7 07:43
[08] Nr. 8 07:32
Sabine Liebner, klavier
Persrecensies:
13.10.2011
07-08/2011
juni 2011
2/2011
Aanbeveling
Muzikale beoordeling: 5
Technische beoordeling: 5
Repertoirewaarde: 5
Boekje: 5
Algemene beoordeling: 5
Recht doen aan de componist en zijn speelinstructies – dit is vooral een uitdaging in het geval van John Cage’s pianostuk ASLSP (As slow as mogelijk). Is dat het? De instructies van Cage zijn duidelijk: het stuk moet zo langzaam mogelijk worden gespeeld. Maar het is ook duidelijk dat een bindende interpretatie hiervan ‘zo langzaam mogelijk’ nergens te vinden is.
De praktische uitvoering van de instructie kan daarom alleen individueel worden opgelost vanuit het perspectief van de tolk, wat Cage, als het niet de bedoeling was, op zijn minst bewust heeft aanvaard. Omdat zijn fundamentele ideeën over de veranderlijkheid van zijn muziek vooral duidelijk zouden worden in ASLSP, definieert elke uitvoerder voor zichzelf "zo langzaam mogelijk" en biedt hij een overeenkomstige mogelijkheid om zo langzaam mogelijk te spelen.
Dit is natuurlijk een kwestie van mening, een gevoel van ervaring, een gevoel uit ervaren en afgemeten tijd: zo langzaam mogelijk. De tijdsverhoudingen van Cage schommelen tussen de exacte tijdslimiet van 4'33'' en de open constructie van ASLSP. Hij schreef ASLSP voor solo piano in 1985 en arrangeerde het, op voorstel van Gerd Zacher, in 1987 voor orgel: Organ²/ASLSP. Dit laatste wordt sinds 2000 uitgevoerd in Halberstadt, Saksen-Anhalt, als een meereeuws project dat een periode van 639 jaar bestrijkt. Daar kunnen gemakkelijk twee of drie jaar verstrijken tussen een verandering in geluid (toon of fluit)!
Toen Cage de compositie in 1985 voltooide, werd er nog muziek uitgebracht op vinylplaten met een maximale speelduur van twintig tot 25 minuten per kant. Pas de uitvinding van de compact disc maakte opnames van maximaal acht minuten mogelijk. Voor een studio-opname van ASLSP levert dit een verschil op van dertig minuten. De compositie bestaat uit acht stukken, waarvan zeven in een onveranderlijke volgorde, elk stuk wordt herhaald als het achtste, in de opname met Sabine Liebner is het nummer zeven als het tweede stuk.
Voor Liebner duurt ASLSP 64 minuten, Steffen Schleiermacher slechts 16 minuten, Stephen Drury ongeveer 18 minuten. Op de piano komt niemand ook maar in de buurt van de speelduur van het orgelproject. Alleen al om fysieke redenen vervaagt elke gespeelde pianonoot na een tijdje.
Music of Changes - het muzikale basisprincipe van Cage - toegepast op ASLSP betekent in de eerste plaats dat er niets verandert aan de compositie: de noten zijn altijd hetzelfde. Wat echter verandert, is de duur van het werk, omdat ‘zo langzaam mogelijk’ direct verband houdt met de plaats, tijd en tolk. Sabine Liebner loste de eigenlijk eenvoudige Cage-speelinstructies op met slim geplaatste geluidssequenties, die ze op een bijna separatistische manier in elkaar zette en leidde tot een intense, evenwichtige en “zo langzaam mogelijke” geluidservaring.
Klaus Hübner
As its title suggests, John Cage’s ASLSP is to be played „as slow as possible,“ though this sparse keyboard work could take anywhere from the 64:05 timing Sabine Liebner gives it on this Neos release, to the 639 years it is calculated to last in the much-publicized performance given on the organ in St. Burchard Church in Halberstadt, Germany.
Omdat Liebner dit stuk in een relatief vlot tempo speelt, is het mogelijk om enige vorm in het werk te ontdekken en er een zekere verbondenheid in te voelen, ook al wordt elke toonhoogte of akkoord gescheiden door extreem lange stiltes. Conceptueel gezien is ASLSP een uitdaging voor temporele beperkingen, die niet worden opgelegd door de componist, en zelfs niet noodzakelijkerwijs door de uitvoerder of de luisteraar, maar door externe parameters die worden bepaald door wat praktisch of mogelijk is.
Cage gaf de toonhoogtes en de relatieve duur van elke gebeurtenis aan door de plaats ervan op twee notenbalken en gaf instructies dat slechts zeven van de acht stukken mochten worden gespeeld, waarbij er één willekeurig werd gekozen om te worden herhaald. Verder is er geen dynamiek aangegeven, en worden de aanvallen en duur bepaald door de uitvoerder, dus ASLSP zou een veelvoud aan vertolkingen kunnen hebben, allemaal verschillend en allemaal onvolledig.
Voor zover de uitvoering van Liebner gemakkelijker te begrijpen is dan welke langere uitvoering dan ook zou kunnen zijn, en wellicht meer aansluit bij de bedoelingen van Cage dan welke kortere uitvoering dan ook, levert deze opname uitstekend werk en presenteert een versie voor nieuwkomers in Cage's filosofische ideeën en voor alle luisteraars die dat willen. het werk tijdens hun leven ervaren. Omdat de muziek zacht is en een ijle sfeer uitstraalt, zou dit schijfje een interessante keuze zijn voor meditatie of ontspanning.
Blair Sanderson
http://www.allmusic.com/album/john-cage-aslsp-w263325/review