infotekst:
De aanhoudende kracht van stilte
Het kwartet Otomo Yoshihide · Axel Dörner · Sachiko M · Martin Brandlmayr op de Donaueschinger Musiktage
De meesters van Zen zouden er zeker van genieten. De ritmes, die voortdurend met grote kalmte worden herhaald, doen denken aan de klikgeluiden van de bamboepijpen in Japanse Zen-kloosters, die herhaaldelijk met water worden gevuld en in hetzelfde stoïcijnse ritme naar beneden kantelen.
Maar ook de zenmonniken moeten indruk maken op de sinustonen die afwisselend op 50 Hertz en op 18.000 Hertz klinken, als een klankreflex van het aanhoudende ritme. Omdat ze je dwingen je te concentreren en jezelf onder te dompelen in de muziek. De momenten van stilte die het eerste halfuur durende nummer van de dubbele SACD van het Otomo Yoshihide Quartet accentueren, zijn slechts een logische voortzetting van deze opname die wordt gekenmerkt door extreme zuinigheid en uiterste precisie.
Het nieuw gevormde Otomo Yoshihide Quartet kon indruk maken tijdens zijn eerste concert in Donaueschingen in 2005. Zelfs de specialisten in nieuwe muziek waren verbaasd over de hoge vormconsistentie waarmee deze vier improvisatiekunstenaars werkten.
Otomo Yoshihide, de in Tokio wonende muzikale alleskunner, die als lid van de groep ‘Ground Zero’ een impact had op de internationale stijl in zowel avant-noise rock als experimenteel reductionisme, stelde een groep samen van gelijksoortige geestige mensen voor het optreden op de Donaueschinger Musiktage: Naast zijn oude muzikale partner Sachiko M van het duo "Filament", wiens irritante, naakte sinustonen uit een kleine sampler komen waarvan de testtonen door een oscillator worden gestuurd, twee hoofdrolspelers uit de Europese improvisatiescene spelen trompettist Axel Dörner en drummer Martin Brandlmayr in het Otomos Quartet.
Beide muzikanten zijn bekend uit de scene van het esthetisch reductionisme - Brandlmayr pakt bijna nooit de drumstokken op, maar gebruikt zijn handen of borstels om zijn drums te transformeren in een meerlaags percussie-instrument; Dörner blaast vrijwel nooit een conventionele trompettoon, maar muteert zijn instrument in een delicaat klinkende luchtpijp, die hij dankzij een ingebouwde schuif ook microtonaal verandert.
Maar net als Otomo zijn beide instrumentalisten al een tijdje in totaal verschillende contexten te horen: Brandlmayr als lid van het trio ‘Radian’, dat onlangs elektronisch getransformeerde echo’s van rockmuziek produceert, en Dörner in de groep ‘Radian’. The Disappointment”, het volledige werk van Thelonious Monk. Op de opnames bespeelt Otomo zelf een elektrisch versterkte, semi-akoestische gitaar en twee draaitafels, al gebruikt hij ze niet als een conventionele DJ omdat hij geen platen draait, maar zijn geluiden meestal rechtstreeks op de pickups produceert.
Het was hun veelzijdigheid en openheid die ervoor zorgde dat deze vier muzikanten tijdens de repetities vóór het optreden in Donaueschingen tot een ongewone eenheid konden samensmelten. Daarom bevat de release naast het concertprogramma ook de twee meest bijzondere studioopnames (op SACD 1). Het Otomo Yoshihide Quartet ondermijnt op indrukwekkende wijze het cliché van het reductionisme. Hoewel de dynamiek van de improvisaties vaak extreem gereduceerd is, wordt het klankspectrum voortdurend uitgebreid door de experimentele speelstijlen van de vier muzikanten.
Net als Helmut Lachenmann laat dit kwartet zien dat met noise betekenisvolle en sensuele muziek gemaakt kan worden. Dat het ook iets ongemakkelijks en eigenwijs heeft, tilt het als tijdkritische stem uit de esthetische onbeduidendheid. Omdat in een tijd van bloeiende ‘gebeurtenissen’ het verzet zijn grootste kracht haalt uit stilte.
Reinhard Kager
programma:
Donaueschinger Muziekdagen 2005
SWR2 NUJazz
Kwartet
Otomo Yoshihide · Axel Dörner
Sachiko M · Martin Brandlmayr
verleidingen van de ellipsoïde
SA-cd 1 48:18
[01] verleiding 1 36:58
[02] verleiding 2 11:13
SA-cd 2 47:36
[03] verleiding 3 21:12
[04] verleiding 4 26:18
Alle composities van
Kwartet
Otomo Yoshihide · Axel Dörner · Sachiko M · Martin Brandlmayr
Otomo Yoshihide: draaitafel, elektronica en gitaar
Axel Dörner: trompet
Sachiko M: sinusgolven
Martin Brandlmayr: drums
Persrecensies:
06.10.2011
De minimalistische improvisatie van het kwartet van Otomo Yoshihide, samengesteld voor het Donaueschinger Music Festival 2005, levert een volkomen abstract geluid op dat nooit als stompzinnig kan worden omschreven.
Dit samenkomen van zwaargewicht improvisatoren leverde twee schijven op - de ene een studiosessie en de andere een live optreden - opgenomen gedurende drie dagen. Wie bekend is met de genialiteit van Yoshihide's muziek kan zijn carrière volgen, van de luidruchtige rock van zijn band Ground Zero tot zijn swingende freejazz-opnames voor klein en groot ensemble. Zijn eerdere releases bevatten twee eerbetoon uit 2010: één aan Albert Ayler, Bells; de andere, naar Ornette Coleman, Lonely Woman (beide over Doubt). Zijn oude medewerker, sinds golfartiest Sachiko M, vormt het duo Filament, een improviserende band die vaak gastmedewerkers uitnodigt. Dat is hier het geval, nu het Yoshihide/M-duo is uitgebreid met Martin Brandlmayr, wiens drumwerk in de postrockband Radian parallel loopt met Tortoise en Chicago Underground Trio. Het kwartet wordt gecompleteerd door de reductionistische trompettist Axel Dörner, een speler die net zo geschikt is voor post-post-bop, zoals te horen in zijn Thelonious Monk-tributeband Die Frustration, of als minimalistische speler in Phosphor.
Hier behoudt de band een rustig, bijna meditatief geluid. Opgenomen in zowel 5.1 surround SACD-geluid als eenvoudig tweekanaals stereo, vertrouwt het kwartet op stille passages, zonder enige luidruchtige verrassing van gebabbel, vooral bij de studio-opname van de eerste schijf. De spelers lijken tevreden te luisteren en (soms aarzelende) gebaren in te brengen. Het ademende gefladder van Dörner zweeft over een onderstroom van M’s hoogfrequente tonen en fluittonen. Op dezelfde manier is Yoshihide geneigd om elektronisch gezoem te produceren alsof het een ademtocht is die wordt uitgeblazen.
De studio-opname verschijnt als een oeroud bos van 800 jaar oude sequoia's, met de implicatie dat de gesprekken van de bomen niet gehaast moeten worden, terwijl CD2, de live-schijf's "Allurement 3" en "Allurement 4" dat wel zijn (slechts een klein beetje). beetje) luidruchtiger, de spelers hebben meer interactie met overlappende geluiden. Brandlmayr blijft zijn drumstokken mijden voor handtikken en aaitjes, terwijl het collectieve gesprek op gang komt. De hese rillingen van Dörner weerkaatsen op de pings en knallen van de elektronica, terwijl de krassende ploffen van een vinyl-LP zich herhalen in een soort sciencefiction B-film-soundtrack.
Zowel in de studio als op de live-optredens bestaat tijd – of het gevoel van muzikale tijd – bijna niet. Deze vier improviserende spelers nemen deel aan een klassieke dialoog over de empirische versus metafysische aard van klank- en muziekcreatie.
Marc Corroto