RENÉ WOHLHAUSER – QUANTUM FLOW
Klavierkwartet
Versie voor fluit, klarinet, cello en piano (1979/83-84, gedeeltelijk herzien 1987), Ergon9b
Im Klavierkwartet Er werd geprobeerd de dieptedimensie te componeren, wat leidde tot een korte duur van de muziek, tot een soort ‘textuurpolyfonie’.
Dit staat in contrast met de belichting van de tonale antagonisten, die alleen in de toonloze delen samenkomen, maar verder hun eigen microtijd creëren over grote delen van de tijdas, wat zich manifesteert in een soort ‘transitieve laag-overlay’.
Er is een poging gedaan om een gevoel van ‘tijdverplaatsing’ te suggereren via een netwerk van proportionele relaties, die worden weerspiegeld in ongebruikelijke, onderling verschuivende submaatsoorten.
De toewijzing van de registers vindt asynchroon met deze processen plaats in de zin van over elkaar heen liggende doorlaatfilterfuncties.
Duometrie
voor fluit(en) en basklarinet (1985-86), ergon 12
De titel Duometrie wijst erop dat ik de volledige muziek van dit duo heb gemaakt vanuit de vooraf bepaalde maten, d.w.z. H. uit de vooraf bepaalde maatsoorten; op zo'n manier dat alle muzikale figuren als het ware zelfdynamische processen zouden moeten ontstaan uit een paar vooronderstelde ordeningspremissen in de zin van een (misschien enigszins utopische) hermetische (op zichzelf staande) esthetiek.
De manier waarop het zich ontvouwde in termen van tijdsontwerp en -structurering werd zeker aanzienlijk beïnvloed door mijn toenmalige betrokkenheid bij filosofische aspecten van tijd.
Bijvoorbeeld via het denkbeeldige concept van tijd. De briljante Engelse natuurkundige Stephen Hawking noemt het in zijn boek denkbeeldig Een korte geschiedenis van de tijd de denkbeeldige tijdsrichting die bovendien verticaal staat ten opzichte van de horizontale, lineaire tijd, zodat in het resulterende gesloten gebied zonder begin en einde zowel de natuurwetten als het principe van onbepaaldheid (dus zowel orde als chaos) tegelijkertijd denkbaar zijn, omdat dit gebied bijna oneindig is, krijgt het een soort bolvorm.
Deze denkbeeldige tijdsrichting hangt samen met de complexe dramaturgische tijdsorganisatie van het stuk, en komt onder meer tot uiting in het feit dat de tijd voor beide spelers niet synchroon loopt, omdat ze vaak verschillende tempo’s tegen elkaar moeten spelen op de dezelfde tijd.
Vlucht van gedachten
voor cello en piano (1995), ergon 22
Verschillende stemmingen die in elkaar overvloeien. Een stuk over de afleiding die de dagelijkse stroom aan informatie veroorzaakt. Over discontinuïteiten en breuken in levens die de menselijke geest graag zou willen ombuigen tot continuïteiten. De zoektocht naar de rode draad die ons leven bij elkaar houdt, omdat we de mentale ineenstorting in bepaalde ervaringsmomenten niet kunnen verdragen.
De rijkdom aan ideeën, enerzijds een creatieve zegen, maar anderzijds ook een last kunnen worden als een componist of schrijver eenheid van denken zoekt. De angst om onze gedachten op een gekke, neurotische manier te laten afdwalen, wat, samen met grillig (lateraal) denken, ons tot nieuwe inzichten zou kunnen leiden als we dat zouden durven toestaan. De angst om het ordelijke pad van alledaagse activiteiten te verlaten en onszelf bloot te stellen aan het onbekende en onvoorzienbare. Kan kunst ons op dit vlak nieuwe wegen wijzen?
Dit komt overeen met de dialectiek in het compositieproces tussen vertraagde intuïtieve improvisatie enerzijds en strikte planningsconstructie en deterministische procedures anderzijds. De crisis van de analytische rationaliteit zou ertoe kunnen leiden dat de formele oriëntatiecategorieën door de irritaties van de waarneming in vloeibaarheid verdwijnen en plaats maken voor nieuwe vormen van luisterervaring, die het op hun beurt mogelijk zouden maken om subtiele betekenis te ontdekken in de subtekst van dynamisch stromende stromen van informatie. kracht.
Kwantumstroom
Versie voor fluit, cello en piano (1996/97), Ergon23b
Volgens Gilles Deleuze verwijst ‘kwantumstroom’ naar de overgang van de ene energietoestand naar de andere. Van de verschillende vormen van energie in dit stuk was ik vooral geïnteresseerd in potentiële en kinetische energie: welk soort situatie en situatie, of energiedichtheid en energietransformatievermogen, brengen een energiepotentieel in rekening dat een proces in beweging kan zetten? De ernst van deze energievelden wordt in dit stuk gesuggereerd door middel van een formele cyclische ordening, gerealiseerd door een grammatica van overeenkomsten.
Energeia en Dynamis beschrijven het effectieve kwantum van potentie als een principe van beweging en verandering. Volgens Aristoteles is energeia "de werkelijke activiteit van het mogelijke", terwijl dynamis is wat "overeenkomstig zijn vermogen" is: de werkelijkheid als een gerichte transformatiekracht.
In het stuk zelf zijn er tegengestelde bewegingstendensen die bedoeld zijn om een dialectische spanning op te bouwen: bijvoorbeeld snellere tempo's in rustige passages en een vertraging in meer bewegende delen. Biomorfe structuren, amoebe-achtige maar precieze figuraties in het samenspel van strengere en vrijere delen geven vorm aan het microgebied, terwijl de technologie van de onafhankelijke niveaus en de technologie van de samensmeltende niveaus op grote schaal contrasteren. Verschillende graden van dichtheid, zoals complexiteit en transparantie, resulteren in contrasterende expressieve waarden, die niettemin het principe van een intern congruente esthetiek volgen door het bewuste ontwerp van de stilistische omgeving.
De observatie en het ontwerp van fragiele overgangstoestanden in de muziek hebben niet alleen invloed op fysieke, filosofische en compositorische, maar ook op spirituele energiekwanta. De energie van de gedachtestromen tussen verwarring en bevrijding. Het samensmelten van open bewustzijn in de oplossing van het licht dat in ons naar beneden stroomt. De verspreiding van lichtgeluid in zijn transparante vorm in de ruimte. Transcendentie naar grenzeloos licht.
Het oplossen van tijd in ruimte
Versie voor klarinet / basklarinet, cello en piano (2000–2001/2011), Ergon 26f, muziekwerk nummer 1607
Hoe kan de muzikale tijdsbeleving ervaren worden in een andere bewustzijnsstaat?
Hoe krijg ik als componist een zo direct mogelijke toegang tot het oncontroleerbare muzikale onderbewustzijn?
Hoe kan vanuit dit vreemde emotionele archaïsme een proces op een gedifferentieerd structureel niveau en in een primitief tijdsontwerp worden ontwikkeld?
Welke mogelijkheden zijn er om een vrij zwevend, geïmproviseerd ritme rechtstreeks over te brengen in de nauwkeurig vastgelegde, gecodificeerde muzieknotatie, en dit te doen zonder te verdwalen in een zeer complexe notatie, maar eerder door gebruik te maken van conventionele notatie die op een onconventionele manier is gestructureerd?
Hoe kun je vandaag de dag nog steeds voor de piano componeren, zodat de piano klinkt als een nieuw instrument? (Maar zonder toevlucht te nemen tot voorbereidingen en elektronische transformaties?) Vanuit deze vraag ontstond het begin van het stuk.
Hoe kunnen existentiële ervaringen via muzikale middelen tot uitdrukking worden gebracht? Het zoeken, het steeds opnieuw proberen, het opnieuw beginnen, het luisteren in jezelf. De langzame stroom van de dagelijkse strijd om te overleven. Wanneer alle hulpstructuren falen. Als je alleen nog maar hoeft te improviseren en je weg voorwaarts te voelen in een verwarrend complexe omgeving, vertrouw dan op je eigen gevoeligheid.
Omdat ik me bewust ben van deze vragen, heb ik geprobeerd processen te ontwikkelen die in staat zijn intuïtie om te zetten in muzikale expressie, zonder dat er sprake is van grovere rasters. De onderlinge relatie tussen bewust worden en bewustzijn verliezen, zoals Derrida het deconstructionisme beschrijft en zoals ik dat denk te voelen in de huidige tijdsgeest. Een proces van complexe fragmentatie. Flarden geluid die niet bij elkaar passen, maar die met elkaar moeten leven en muziek moeten maken op de rand van zichzelf. Een proces van ontbinding, een soort deconstructionisme van de tijd, waarin de vertrouwde ervaring verloren gaat in het oneindige.
Hier wordt niet alleen een geografisch-fysieke ruimtelijkheid bedoeld, maar ook een gezonde ruimtelijkheid. Namelijk de dieptedimensie van de klankruimte, die zich alleen in de tijd kan ontvouwen, waarin ruimte en tijd samenkomen en in elkaar overgaan.
Een stuk over de verdamping van de tijdsbeleving in de oneindigheid van de ruimte.
Studie van toestanden en tijdprocessen
voor fluit en piano (2007), Ergon 35, muziekwerk nummer 1351
Gemeten tijd, waargenomen tijd, bevroren tijd. Van beweging naar tijdelijke stilstand. Dit traject wordt in verschillende stadia of fasen afgelegd, waarbij bijzondere aandacht wordt besteed aan de formele timing, d.w.z. H. de relatie tussen materiaaleigenschappen en de duur ervan.
Dit materiaal onderzoekt de perifere gebieden van het geluid van beide instrumenten, maar zonder toevlucht te nemen tot de ruisgeluiden die in de huidige hedendaagse muziek in de mode zijn, maar probeert eerder de sonische perifere gebieden binnen de normale geluidsproductie te lokaliseren. (Bijvoorbeeld bij de fluit extreem korte toonduur, waardoor de indruk ontstaat van een uitstervende klank die nooit echt kan klinken. Of bij de piano een voorkeur voor het laagste register, waarbij de klank domineert over de afzonderlijke toonhoogte. .)
In het eerste deel: nauwkeurig gedefinieerd aantal tonen in toonreeksen, vooraf bepaalde pauzeduur en sectieduur, melodische directionaliteit. De toonhoogtes die met behulp van strikte algoritmische procedures worden gegenereerd, zijn sterk beperkt in hun bewegingen, zodat de aandacht van de luisteraar wordt gericht op de andere processen (compressie-verdunning, registerfilter, enz.). Het objectieve, richtingloze radicalisme, nuchter en compromisloos, en de harde filmfragmenten verhinderen elke toegeeflijkheid. De structuur wordt teruggebracht tot wat essentieel is. Maar: hoe strikter de structuur wordt gedefinieerd, hoe meer deze neigt naar ambivalentie, naar structuurloosheid. Als gevolg hiervan wordt het strikt gedefinieerde structurele korset geleidelijk gereduceerd tot absurditeit.
In het tweede deel: Open tijdloosheid. Meditatief geluidsontwerp. Vrij associatief en toch met dichte structurele referenties.
In het derde deel: Het bevriezen van het geluid.
Het is een spel met de menselijke perceptie in relatie tot het verstrijken van de tijd, in die zin dat de menselijke perceptie graag verbindingen creëert waar er bijna geen bestaan. Hoe worden welke velden door wie gecombineerd om welke betekeniseenheden te vormen? De langste pauze in het stuk (meer dan 13 seconden vanaf maat 136–140) scheidt dus identiek materiaal in afzonderlijke secties, terwijl omgekeerd contrasterende materialen samen worden geperst tot gemeenschappelijke secties. Gewoon een studie over toestanden en tijdprocessen en hun perceptie.
Ly Gue Tin
een (niet geheel serieuze) klankmonografie voor stem(men) en pianoklanken, gecomponeerd ter gelegenheid van de inhuldiging van Jean Tinguely's levenstabletten in Bazel op zijn 83ste verjaardag (22 mei 1925 - 30 augustus 1991), gebaseerd op zijn eigen klankpoëtische teksten (2008), Ergon 38, muziekwerk nummer 1493
De wereldberoemde ijzeren beeldhouwer Jean Tinguely werd geboren in Bazel. Hij is vooral bekend om zijn beweegbare, machine-achtige sculpturen, waarvan sommige doen denken aan vreemde menselijke bewegingspatronen uit de arbeidswereld. Hij assembleerde zijn motorisch aangedreven machinesculpturen uit draad, plaatwerk en allerlei andere gevonden voorwerpen en schrootelementen, waarmee hij op vaak grappige en speelse wijze de menselijke samenleving en haar bergen afval weerspiegelde.
Net zoals Tinguely individuele elementen uit de echte wereld nam en ze samenvoegde tot surrealistische constructies, nam ik individuele fonetische elementen uit de echte taalwereld en bracht ze samen in een surrealistische kunstmatige taal, met zijn eigen taalkleuring, een specifiek taalritme en associatief weerspiegelt bestaande talen. En ook qua compositie ging ik op dezelfde manier te werk. Amorfe geluiden en trillende, mechanische bewegingspatronen botsen en vormen vreemde verbindingen. De diversiteit van Tinguely's representatieve sculpturen wordt weerspiegeld in de diversiteit van de muzikale sculpturen, die ondanks hun uiteenlopende karakter op bizarre wijze aandringen op gemeenschappelijke expressie en communicatie.
René Wohlhauser
